Description
فروش دختران قوچانی به ترکمنان و ارامنەی عشق‌آباد در بهار ۱۳۲۳ هجری قمری در دوران حکومت آصف الدوله در خراسان رخ داد
مبحث فروش دختران قوچانی بدین شکل صورت گرفت؛ در ایامی که قحطی بر سر قوچان سایه افکنده بود و مردم توان پرداخت مالیات را به آصف الدوله نداشتند، او با بی رحمی تمام دختران قوچانی را به جای مالیات از پدرانشان گرفته و اوج این خیانت زمانی بود که او آن ها را به ترکمنان و ارامنه ی عشق آباد فروخت.
در رمضان همان سال که دوره حکومت سالار مفخم در بجنورد بود اتفاق تلخ دیگری روی داد؛ طی حمله ترکمنان به ناحیه بجنورد زنان ایل باشقان به اسارت گرفته شدند
اگرچه فقر رعیت و ظلم حکومت و حتی دختر فروشی واقعه ی بی سابقه ای نبود اما شرایط سیاسی زمان وقوع، این دو حادثه را تبدیل به یکی از داستان‌های مهم تظلم «ملت» علیه «دولت» کرد.
داستان فروش «دختران قوچان» حکایتی شد که دهان به دهان گشت. از سر منبرها نقل شد، در شبنامه ها و انتباه نامه ها، رساله های «سیوال و جواب» و مناظرات، کاریکاتورها و تصنیف های سیاسی به شعر، طنز و طرح بازنگاری شد.
اهمیت ملی این داستان چنان شد که از نخستین ماه های تشکیل مجلس اول رسیدگی به «ماجرای دختران قوچان» یکی از موارد تظلم خواهی ملت علیه استبداد کهن و یکی از راه‌های آفرینش قدرت ملی شد
به نقل از پروفسور افسانه نجم آبادی
(نویسنده، پژوهشگر و استاد ایرانی دانشگاه هاروارد)
حکایت دختران قوچان
از یاد رفته های انقلاب مشروطیت
(فاجعەی فروش دختران کشاورزان قوچان برای پرداخت مالیات)
نویسنده: افسانه نجم آبادی
ناشر: روشنگران و مطالعات زنان
قیمت: ۵۵ تومان
………………………………………………………………………….
من نوشتن کتاب دو جلدی معانی اسامی مادی_کردی در زبان کردی و پژوهش تاریخی آنها را از یک نظر، لزوم اصلاح در لغت نامه‌ها یا فرهنگ های پارسی ایرانی در معانی اسامی خاصی ایرانی قدیم یا باستانی می دانم. فرهنگ نویسان و استادان بسیار بزرگوار آنها در نوشتن فرهنگ های خود مثل فرهنگ های دهخدا، معین، عمید و غیره تمام اسامی خاص و کهن باستانی اقوام ایران زمین را زبان پارسی تصور کرده ولی از نوشتن معانی درست آنها عاجز بوده اند.
در حالی که قبل از تشکیل امپراطوری هخامنشی پارسی، امپراطوری بزرگی به نام ماد در سرتاسر ایران امروزی و بعضی از کشورهای شرق و غرب و شمال و جنوب خود مسلط بوده است که در حدود یکصد و پنجاه سال در آنها حاکمیت داشته اند و در هم ریشه بودن زبان و نژاد مادی_کُردی و پارسی هم، شکی وجود ندارد ولی فرهنگ نویسان بزرگوار ایرانی توجهی به اختلاط واژه ها در زبان «مادی_کردی» و پارسی نکرده و با استفاده نکردن از زبان مادی_کردی و یا ندانستن آن از معنی کردن اکثر واژه‌های کهن و خاص صرف نظر نموده و یا معانی تقریباً نامربوط و مبهم برای آنها نوشتند اند.
مثلاً از معنی کردن صحیح اسامی مانند کوروش، داریوش، کیومرث، انوشیروان، ساسان، آهورامزدا، افشین، آرارات، اورارتو، تبریز، کلیبر، هورمزیار و اسامی و واژه های دیگر مندرج در این کتاب خودداری یا معنی آنها را به صورت بغرنج و نامفهومی درآورده اند از جمله اسم کوروش بزرگ که از مادری کردی_مادی به نام ماندانا یا مندان و پدری پارسی به نام کمبوژ_ کامبوج متولد شده. معنی کوروش در فرهنگهای ایرانی نیامده ولی معنی صریح کردی_مادی آن فرزند آفتاب یا پسر سیاه می باشد. در این کتاب در حدود ششصد واژه و اسامی خاص مادی_کردی، ایرانی معنی شده‌اند که تاکنون به علت عدم استفاده از زبان مادی_کردی، معانی درستی برای آنها ارائه نشده است.
به نظر من لازم است جهت رفع این نقض آشکار در فرهنگ های مشهور فارسی مخصوصاً در فرهنگ دهخدا بازنگری به عمل آید
به نقل از استاد رحیم اشنوئی محمودزاده «رحیم شنۆیی»
معانی اسامی مادی_کردی یا
«معانی بعضی از اسامی مادی_کُردی_ایرانی
در زبان کُردی و پژوهش تاریخی آنها» در دو جلد
نویسنده و ناشر: رحیم اشنوئی محمودزاده
قیمت هردو جلد: ۱۳۰ تومان
………………………………………………………………
مار در میان مردم کردزبان در دوران باستان نماد درمان، پزشکی، تندرستی و خوش یمنی است. تقدس مار در نزد مردم کرد تا به آن حد بوده که در آیین میترایسم، شاماران به مقام خدایی می رسد که از او به عنوان الهه دانایی ها و نگهدارنده رازها نام برده اند…
کردها معتقدند که مار حیوانی غیر قابل لمس است و هر کجا که حضور داشته باشد مادامی که توسط شخصی لمس نشود برای آن محیط برکت و آرامش به ارمغان می آورد و همچنین معتقدند تا زمانی که انسان به مار آسیبی نرساند مار هم او را نیش نخواهد زد و اگر برای مارها مزاحمتی ایجاد نشود مارها در صلح و آرامش با انسانها زندگی خواهند کرد.
شاماران نماد زایایی، برکت و دانایی است. مردم کرد بر این باورند که شاماران سبب موفقیت می گردد. با نقاشی‌های شاماران دیوار خانه هایش را تزئین کرده
تصویر شاماران را در اتاق خواب دختران آویزان می کنند و نیز تقریباً در تمام مناطق کردنشین شاماران بن‌مایه هنرهای تجسمی، از نقاشی گرفته تا گلدوزی و حکاکی ها و… است
این نماد باستانی در جای جای فرهنگ و هنر مردم کرد با ترکیبی از نگاره شیر، زن و مار می باشدشاماران در فرهنگ فولکلور کردستان
نویسنده: کمال رمضانی
ناشر: طاق بستان
قیمت: ۲۰ تومان
در میان این چهره ها، نام و نشان کلیم الله توحدی، پژوهشگر برجسته تاریخ خراسان درخشندگی خاصی دارد چرا که او علاوه بر فرهنگ فارسی و نوشیدن ابیات فردوسی و خیام، گوش جان سپردن به آواز شجریان و بررسی نهضت ملی ابومسلم خراسانی در براندازی حکومت بنی امیه
از سوی فرهنگ اجدادی خود، کُردی با ابیات احمد خانی در منظومه مم و زین و فقی طیران سیرنوش شده، با آواز حسن زیرک آشنا بوده، عقاید ماموستا هژار را تحسین میکند و از ظلمی که دولت عراق بر حق ایل بارزان روا داشته بارها گفته و نوشته استآشنایی او با دو فرهنگ غنی ایرانی یعنی کُردی و فارسی یکی از تفاوت های عمده کلیم الله توحدی با سایر تاریخ نگاران و دلیل آن درخشندگی می باشد
.
تاکنون از او تالیفات ارزشمندی در راستای معرفی کردهای خراسان به رشته تحریر درآمده است.
دوره ۷ جلدی حرکت تاریخی کرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران (به گفته استاد توحدی شاید به ۱۰ جلد افزوده شود) که آماده چاپ می باشد پاسخگوی سوالات فراوانی درباره:
چرایی و نحوه حضور کردها در این نواحی
زحمات و جنگ های که این مردم از بدو ورودشان به خراسان برای دفاع از کشور انجام داده اند
حوادث خاص کردها در خراسان
بررسی و معرفی ایلات کرد ساکن خراسان
و اطلاعاتی خواندنی درباره کردهای خراسان که به خواننده ارائه می دهد.
نگارنده در هر یک از جلدها به تفصیل به موضوعی تاریخی درباره کردهای خراسان پرداخته که در جلد دوم به بررسی وضیعت کردها در ایران باستان و نیز بعد از اسلام پرداخته، چرایی انتقال کردها را به خراسان توضیح داده، نظراتی که ایوانف جامعه شناس روسی درباره کردهای خراسان ارائه داده را در این کتاب به چاپ رسانده
طی یک بررسی درست ایلات و طوایف کرد در خراسان را معرفی کرده
و در آخر توضیحاتی از قرارداد ننگین آخال ارائه داده استحرکت تاریخی کرد به خراسان
در دفاع از استقلال ایران(جلد دوم)
نویسنده: کلیم الله توحدی(کانیمال)
ناشر: مولف
قیمت: ۸۰ هزارتومان
بخش عمده ای از فولکلور کرمانجی داستان‌ها و منظومه های عامیانه ای هستند که نمایانگر ذوق و احساسات مردم کرمانج می باشند. در زبان کُردی کرمانجی عاشقانه های منثور و منظوم بسیاری به صورت شفاهی و مکتوب موجود است که اکثر این عاشقانه ها به صورت شفاهی و سینه به سینه نقل شده اند و با گذر زمان بسیاری از آنها به دست فراموشی سپرده شده اند.
بسیاری از روشنفکران در زمینه ادبیات کُردی اقداماتی انجام داده اند اما بیشتر تلاش ها درباره سایر گویش های کُردی بوده و درباره ادبیات عاشقانه کرمانجی کارهای اندکی انجام شده است
به طور مثال افرادی چون اسکار من در مجموعه «تحفه مظفریه» تعدادی از ابیات کرمانجی را ثبت کرده و همچنین نویسنده نام آشنای کُرد استاد کلیم الله توحدی هم اشعار پراکنده عارفانه عاشقانه جعفرقلی شاعر کرد زبان خراسانی را که به صورت شفاهی در میان کردهای خراسان بوده جمع آوری نمود و با چاپ دیوان «عرفانی و عاشقانه جعفرقلی زنگلی» این اشعار را از خطر نابودی نجات داده است.
اگر این عاشقانه های منظوم و منثور جمع آوری نشوند، طولی نخواهد کشید که اثری از آنها باقی نخواهد ماند.
لذا این کتاب در پی تشخیص چنین ضرورتی آماده شده است.
در این کتاب ما به سیر منظومه سرایی در ادب کُردی کرمانجی و فارسی، ساختار بیت ها، داستان های عاشقانه و بررسی سبک شعر در عاشقانه های کرمانجی می پردازیمبه نقل از خانم فرزانه حسن زادهمعرفی عاشقانه های ادب کردی کرمانجی
نویسنده: فرزانه حسن زاده
ناشر: ردپای آبی
قیمت: ۲۰ تومان
پرتووکا «ژیان و شیان» ژ ۴۵ چیرۆکان ب دو زمانێ ئنگلیسی و کوردی سا خزانان پێک هاتیە کو ژ ئالیا وەشانخانەیا «مادیار»ێ هاتیە وەشاندن.
کتاب «ژیان و شیان» متشکل از ۴۵ قصه به دو زبان انگلیسی و کردی برای کودکان توسط انتشارات مادیار چاپ شده است
پارەک ژ چیرۆکەکێ:
… ژیرتیا کالکی خەلیفە پر کێف‌خوەش کربوو و وی فەرمان دا سەد دراڤێن دن ژی دانە کالکی. خەلیفە ڤەگەریا ژ وەزیرێ خوە را گۆت؛ ئەم زوو ژ ڤر ھەرن لۆ. ئەگەرنە، ئەم دڤێ ھەموو دراڤێن خوە بۆ ژیربوونا ڤی مێرکی بدن.
پەند: مەزنێن مە چاندن ئەم دخون، ئەم بچینن دێ زارۆکێن مە بخون.
ژیان و شیان
مژار: چیرۆک
وەرگێر: مێهدی جەفەرزادە
وێنەکێش: گیتی موتەهەری
وەشانخانە: مادیار
بها: ۸۵ تۆمان
بعد از مهاجرت کُردها به خراسان برای حفظ شمال شرق ایران در برابر هجوم ازبک ها و حضور پرنگ در این عرصه، بیشترین وقایع در شمال خراسان یا مربوط به آن ها بوده و یا نقشی در آن ها داشته اند
تاریخ نگاران بومی و غیر بومی سال هاست که در معرفی وقایع خراسان در تلاش اند، از آن میان کلیم الله توحدی یکی از بارزترین آن هاست چرا که او سال هاست ضمن تکیه بر نوشته گذشتگان در کتب تاریخی، با انجام مصاحبه با افراد سن بالای منطقه مورد نظر و ثبت آن ها در کتاب هایش گامی بلند بر معرفی وقایع خراسان برای آینده برداشته است. او یکی از شناخته شده ترین تاریخ نگاران کُرد می باشد که نام و نشانش با تاریخ این مرز و بوم و نیز کُردها، قدیمی ترین ساکنان ایران عجین شده استتاکنون از او تالیفات ارزشمندی در راستای معرفی کردهای خراسان به رشته تحریر درآمده است.
دوره ۷ جلدی حرکت تاریخی کرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران (به گفته استاد توحدی شاید به ۱۰ جلد افزوده شود) که جلد هفتم آماده چاپ می باشد پاسخگوی سوالات فراوانی درباره:
چرایی و نحوه حضور کردها در این نواحی
زحمات و جنگ های که این مردم از بدو ورودشان به خراسان برای دفاع از کشور انجام داده اند
وقایع خاص کردها در خراسان
بررسی و معرفی ایلات کرد ساکن خراسان
و اطلاعاتی خواندنی درباره کردهای خراسان که به خواننده ارائه می دهد.
نگارنده در هر یک از جلدها به تفصیل به موضوعی تاریخی درباره کردها و وقایع خراسان پرداخته که در جلد پنجم به شرح مفصل قیام نافرجام کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان، از خصومت قوام السلطنه وزیر رضا شاه نسبت به کلنل تا نگاه ویژه شاه به خراسان و فرجام کلنل پرداخته است
حرکت تاریخی کرد به خراسان
در دفاع از استقلال ایران(جلد پنجم)
نویسنده: کلیم الله توحدی(کانیمال)
ناشر: مهبان
قیمت: ۲۵۰ هزارتومان
مترجم این مجموعه می‌گوید: «اشعار آزاد و نثرگونه‌ی این مجموعه از شاعران و ادیبان مطرح جهان در میان ملل مختلف برگزیده و به کُرمانجی برگردانده شده‌اند.
این اشعار در موضوعات مختلف عاشقانه، اجتماعی، انتقادی، فلسفه، اندیشه و غیره‌اند. در این مجموعه برگردان اشعاری از شاعران فارسی‌‌گوی «سید علی صالحی» -به ویژه تعدادی از اشعار وی در مورد کُردها- و «احمد شاملو»، بازنویسی و ترجمه‌ی اشعاری از شاعران کُرد «لطیف هلمت» و «شیرکو بیکس» از کُردی میانی، اشعاری از «جمال ثریّا» شاعر کُردتبار درسیمی، شعر بلند «محمود درویش» شاعر عرب فلسطینی در مورد کُردها و دیگر اشعار وی، اشعاری از چهره‌های مطرح ادبیات جهان همچون ناظم حکمت، پابلو نرودا، برتولت برشت، فدریکو گارسیا لورکا، ژاک پره‌ور، یانیس ریتسوس، پل الوار؛ شعرای مطرح عرب همچون نزار قبانی، آدونیس و … همچنین تک‌شعرهایی از چندین شاعر از ملل و مناطق مختلف جهان مختلف ارائه شده است.»
وی همچنین می‌افزاید: «واژه‌ها و اصطلاحات بکاررفته محدود به منطقه‌ی خاصی از جمله خراسان نیست؛ در عوض سعی شده است در عین قابل‌فهم‌بودن برای همه‌ی کسانی که می‌توانند این زبان را بخوانند، واژه‌ها و اصطلاحات خاص مرسوم در خراسان نیز استفاده شود. از این رو؛ برای خواندن آن آشنایی نسبی با واژه‌های سایر مناطق و فهم رسم‌الخط نوشتاری آن لازم است.
«ب زمانەکی دن» با رسم‌الخط مرسوم کُردی نوشته است. این کتاب در ۱۷۸ صفحه و از سوی انتشارات «بیژن‌یورد» در شمال خراسان منتشر شده است.وه‌رگێرێ به‌رهه‌م «به‌رات قه‌وی‌ئه‌ندام» دبێژه: «ئه‌م د ڤێ به‌رهه‌مێ دا دخوازن تاما هه‌لبه‌ستێن که‌سایه‌تیێن ب‌ناڤ‌وده‌نگ ئێن وێژەیا جیهانێ ڤێ جارێ ب زمانه‌کی دن بچێژن. ئه‌م دخوازن ڤێ جارێ کراسه‌کی نوو، تایێن وی ژ ده‌نگ و ئاوازێن شێرین ئێ زمانێ مه یێ زکماکی، بهوونن، وێ ب په‌یڤ، بوێژ و تێگه‌هان، ب ڤان دوڕ و گه‌وهه‌رێن گران‌بها یێن زمێن بخه‌ملینن و پشترا ل به‌ژنا هه‌لبه‌ستێ، ڤێ دلبه‌را هه‌مێشه شێرین و جوان ئا وێژه‌یێ بکن؛ وی چاخی ده‌ستێ وێ بگرن و ڤه‌خوینن گۆڤه‌ند و دیلانا جوغرافیایا هه‌ست و ئه‌ڤینێ، جڤاتا بجۆش ئا هه‌زکریێن وێژه‌یا ب زمانێ کوردی.»
ب زمانەکی دن
گردآورنده و مترجم: برات قوی اندام
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۴۵ تومان
بعد از انکار کُردها از جانب آتاتورک و شورش آن ها به مرکزیت آگری، رضا شاه بجای حمایت از کُردها که نژادی ایرانی دارند با واگذاری آرارات کوچک به ترکیه دست به تبعید ایل خالد افای جلالی که پناهی برای شورشیان اگری بود زد.
در این رمان به شیوه ای ادبی به زوایای پنهان و روایت نشده تبعید این ایل پرداخته شده است.
محمد اوزن دیگر رمان نویس کرد در رمان هایش اشاراتی به شکل گیری این قیام کرده است و یوسف حمید در این رمان به پیامدهای قیام پرداخته و آسیب ها و دربدری ایل خالد افای جلالی را به رشته تحریر درآورده است.رمان هاوار بلوورێ با استفاده از نمادها و بهره گیری از فولکلور کُردیِ کرمانجی در قالبی نوین و با رسم‌الخط آرامی به روایت می پردازد.
تصویر سازی های بی بدیل و بهره گیری از عناصر طبیعت خواننده را تا آخر با خود همراه می سازد. ضمن اینکه انسان گرایی و پرهیز از خشونت یکی از محورهای اصلی رمان می باشد.
نام رمان برگرفته از شعری از میر جلادت بدرخان پدر زبان کُردی مدرن و نیز ناله نی مولوی می باشد
این اثر از طرف بسیاری از ادیبان کرمانج مورد تحسین قرار گرفته است
هاوار بلوورێ( فریاد نی)
نویسنده: یوسف حمید
ناشر: پنویس
قیمت: ۶۰ تومان
یک قصیده، یک کتاب، یک تاریخ!
در جهان امروز مشکلات زیستی و زبانی کُردها همواره برای خودشان و برای همسایگانشان ایجاد ابهام و پرسش میکند و در این میان کُردهای خراسان هر کدام «یک علامت سوال بزرگ» محسوب می‌شوند؛ آنها در خراسان چه می‌کنند یا چه باید بکنند؟
کُرد خراسانی به دلیل جغرافیای دورش از کردستانات و تعلق خاطر تاریخی‌اش به ایرانیت از یک سو و زبان و هنر و فرهنگ کُردانه‌ی آشکار و پرافتخارش از سوی دیگر همواره بین دو رهیافت گیر کرده‌است؛ او چرا و چقدر کُرد است و چگونه باید هویت زبانی و ملی خود را حفظ و تقویت کند؟ و اگر دراین مسیر گام بردارد با اتهامات و هزینه‌ها و نگرانی‌هایی بی‌شمارش چه باید بکند؟
مجموعه شعر «تاوانبار» از علیرضا سپاهی لایین، تلاشی است برای پاسخ‌دهی به پرسش‌های بی‌شمار انسان کُرد خراسانی. علاوه بر این در این مجموعه برای نخستین بار شاعر زبان کُردی رسمی به کار برده و کوشیده است، تصویری نسبتا یکدست و حتی الامکان خالص از زبان مادری‌اش ارائه کند…
سپاهی لایین، با توجه به حدود بیست جلد کتاب شعری که تاکنون به دو زبان فارسی و کُردی منتشر کرده، شاعری کلاسیک‌سراست، اما در مجموعه‌ی «تاوانبار»، برای نخستین بار شعر سپید کُردی منتشر کرده‌است. تاوانبار، در واقع یک قصیده‌ی آزاد بلند است که سرایش آن قریب ده سال زمان برده و در پاره‌های متعدد، کوشیده است گزارشی از شرایط زندگی و ذهنی و زبانی و صدها دغدغه‌ی فکری و فرهنگی یک کُرد خراسانی ارائه کند. تاوانبار، شناسنامه‌ی غم‌ها و شادی‌ها و امیدها و آرزوهای یک انسان کُرد خراسانی است و در صورت خوانش جدی و متعهدانه می‌تواند چشم‌اندازهای جدید و جذابی فراروی مخاطبان و خوانندگانش بگشاید.
«تاوانبار» را انتشارات بیژن‌یورد منتشر کرده و مرکز پخش کتاب کُرد، آن را در دسترس اهل ذوق و زبان و شعر شیرین کُردی کُرمانجی در سراسر ایران قرار داده است.
خواندن این مجموعه‌ی شعر به آنان که دغدغه‌ی مسائل و مصایب و معارف قوم کُرد را دارند، به‌شدت توصیه می‌شود…
تاوانبار
شاعر: علیرضا سپاهی لایین
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۴۵ تومان
دوومان بژارتیەکە ژ سێ‌خشتی و چارۆکێن نازک و شیرینه کو ب زمانێ نڤیسینا ئستاندارد ل خۆراسانێ هاتیە نڤیسین.دومان مجموعه از هزاران سال شعر کردهای خراسان است.
دومان گزیده‌ای است از سه‌خشتی و چاروک‌های لطیف و شیرین است که به زبان نوشتاری استاندارد در خراسان نوشته شده است.
دوومان
انتخاب و تصحیح: شیرکوه پهلوانی
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۲۵ تومان
چراخپه منتشر شد
کتاب «چراخپه» مجموعه شعر کُردی کُرمانجی «مجید رهورد» به چاپ رسید.
در این کتاب مجموعه‌ای از اشعار کُرمانجی شاعر در قالب‌های شعری مختلف از جمله شعر نو، سه‌خشتی، دومالک (دوبیتی) غزل و مثنوی به چاپ رسیده است.
نام کتاب برگرفته از دره‌ای به همین نام در زادگاه شاعر یعنی روستای «رهورد» قوچان است.
چراخپه مشتمل بر ۱۲۰ صفحه بوده و از سوی انتشارات «بیژن‌یورد» در استان خراسان شمالی به چاپ رسیده است.
از کتاب
ب تە را تێم
رادوەستم
ل ڤی ئەردێ ھۆڤ و بەدەو
ئەردێ چڤان و سادە
ل پیڤانا چارەما بەدەوتیێ
ل ڤر ب گشتی جوانن
ب گشتی وەکی تە
لێ پر کێمتر
تو گەرینا شاھیا ئەردێ یی
واتەیا ھەبوونا من
واتەیا برقینا من د تە دا.
چاڤێن تە دبێژم نازدارێ
بنێر
ل ھەمی جھێن ئەردێ، تو کێمی
باوەر کم کو تو ئاسمانی؟
چراخپه
شاعر: مجید رهورد
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۲۵ تومان
وقتی به چرایی آن فکر کردم به این نتیجه رسیدم که این برنامه کم شماره کوتاه مدت بیشتر از سایر برنامه هایم درباره گنجینه فرهنگ شفاهی یا فرهنگ عامه و محتوای آن حرف های دل مردم بوده است.
چند تایی از حکایت های این برنامه درباره چگونگی مرام و مسلک پهلوانان چوخه پوش بود که حتی بیش از سایر حکایت ها مورد توجه قرار گرفت. چرا که مردم ایرانی ما به خصوص کردها پهلوان دوست هستند. شاید بشود گفت پهلوان شدن پسرانشان را بیشتر از ثروتمند شدن آنان آرزو می کنند! البته پهلوانان واقعی یا پهلوانی که بتواند به اخلاق پهلوانی وفادار بماند. همچنانکه در برنامه های فارسی و کردی که مربوط به فرهنگ مردم بودند و از رادیو پخش می شدند رعایت می کردم در این نوشته هم سعی من بر این است که موضوعات آن با حفظ اساس گفته های حکایت گویای این دیار از ایران عزیز تعریف و توسعه داده شود می گویند تاریخ آینه عبرت است.آرزو دارم این حکایت از تاریخ شفاهی مردم این دیار از ایران صاحب فرهنگ و ادب هم بتواند در حد خود آینه عبرتی باشد هم برای خوانندگان محترم و هم خود بنده، به خصوص نسل جوان آن هم در این عرصه توسعه رسانه ها و تهاجم فرهنگ استعماری
به نقل از باباصفر مرادی
دلاوران چوخه پوش (رمان)
نویسنده: باباصفر مرادی
ناشر: شیلان
قیمت: ۹۰ تومان
علیرقم جایگاهی که کرمانج ها به عنوان یک اقلیت قومی و فرهنگی در این منطقه داشتند تا به امروز پژوهش علمی جامع و دقیق در خصوص موقعیت و نقش آنان در منطقه انجام نشده است
هدف اساسی این پژوهش بررسی زمینه ها و عواملی می باشد که بر همگرایی و واگرایی کرمانج های این منطقه در سال های 1357 تا سال 1390 در استان های خرلسان رضوی و شمالی تاثییر گذار بوده استآدینه محمد سویدانلویی
بررسی زمینه های همگرایی-واگرایی با هویت ملی قوم کرمانج خراسان
پژوهشگر و نویسنده: آدینه محمد سویدانلویی
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۱۵ تومان
موسیقی ما اخباری، رزمی، بزمی، حماسی، سوگی و مذهبی است که گروه‌های نامبرده حافظ و نگهبان آنند…
موسیقی، زبان، شعر و فرهنگ کُردهای خراسان به خاطر فراز و نشیب ها، جنگ ها، قتل و غارت ها، به اسارت رفتن ها، شیرینی ها، تلخی‌ها، کوچ‌ها، آوارگی، دوری‌ها، شرایط تاریخی و اقلیمی بسیار دل انگیز است…به نقل از کلیم الله توحدی
بدون شک کلیم الله توحدی پرچم دار تاریخ، فرهنگ و هنر کُردهای خراسان است
هرچند که بعد از او و حتی قبل از او نویسندگانی از آنچه بر کُردهای خراسان از بدو ورودشان به این ناحیه گذشته نگاشته اند اما او که آینده فرهنگ و هنر این مردمان را رو به فراموشی می پنداشت تمام زندگی خود را در راه معرفی فرهنگ، هنر و تاریخ کُردهای ساکن خراسان به خودشان و سایر مردم ایران گذاشت
پس به حق عنوان پرچمدار تاریخ، فرهنگ و هنر کُردهای خراسان زیبنده اوست
در گستره‌ی ایران کلیم الله توحدی را بیشتر با دوره ۶ جلدی حرکت تاریخی کُرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران می شناسند ولی به قول او:
(اگر موسیقی ما در میان نبود، امروز از زبان، فرهنگ و هنر ما در این نواحی نشانی برجا نمانده بود)
پس او رسالت خود را در برابر آیندگان ارائه آنچه را که از گذشته ثبت و ضبط کرده می داند
حال فرقی ندارد پای تاریخ در میان باشد یا فرهنگ و هنر.
جلد اول کتاب هزارویک شب کرمانج که با توجه به فلسفه شعر و موسیقی کُردهای خراسان توسط کلیم الله توحدی با رویکردی شگرف نگاشته شد در میان اهالی فرهنگ و هنر غوغایی از شادی به پا کرد و حالا او با همان رویکرد، جلد دوم این اثر ارزشمند را روانه بازار کرده است
جلد دومی که در عین یدک کشیدن عنوان جلد دوم یک اثر، خود به عنوان اثری مستقل می باشد چرا که در هر جلد به طور جداگانه فلسفه تعدادی از اشعار و موسیقی کُردهای خراسان ارائه شده است
هزارویک شب کرمانج
«فلسفه شعر و موسیقی کردهای خراسان»
نویسنده: کلیم الله توحدی
قیمت: ۹۹ هزارتومان
تعامل قبایل مختلف کُرد با اقوام مختلف در خراسان، به خصوص در محدوده شمال خراسان به غنای طرح ها و نقوش و ارتقای کیفیت تولیدات افزود به طوری که سفره های کُردی خراسان در بازارهای جهانی کاملا شناخته شده و کمتر کتاب تخصصی در زمینه گلیم و سفره کُردی نوشته شده که در آن اشاره ای هر چند کوتاه به این تولیدات دستی و هنری کرمانج ها نشده باشد.
کتاب «بررسی نماد، نقوش و نگاره های سفره کردی خراسان» که حاصل تلاش خانم معصومه ذوالفقاری است می تواند در ابعاد مختلف کمک های شایانی به توسعه این هنر دستی بنماید. این کتاب علاوه بر اینکه به معرفی هرچه بیشتر طرح ها و نقوش متنوع گلیم کُردی خراسان می پردازد طبعا باعث معرفی هر چه بیشتر این تولیدات به مردم ایران و جهان خواهد شد و بازار آن را توسعه خواهد داد.
این کتاب اگر چه تاکید بر معرفی طرح ها و نقش مایه های هنری دارد که برای هزاران سال سینه به سینه منتقل شده است اما فرآیند بافت این دستبافته را از آماده سازی مواد اولیه تا بافت برای مخاطبان مختصرا بیان نموده استبه نقل از استاد عبدالله احراری
بررسی نماد، نقوش و نگاره های سفره کردی خراسان
نویسنده: معصومه ذوالفقاری
ناشر: بیژن یورد
قیمت: ۳۵ تومان
Reviews
There are no reviews yet.